Mosterd wordt al eeuwenlang gebruikt voor verschillende doeleinden door de Romeinen, de Egyptenaren en tot in het verre Oosten. Waar mosterd in de eerste plaats natuurlijk een heerlijke smaak heeft, wordt het ook gebruikt vanwege de gezonde en zelfs heilzame eigenschappen.
Mosterd
Mosterd is een kruidenpasta met meestal een scherpe smaak en wordt gemaakt uit gemalen mosterdzaden, azijn, water, suiker en zout. Ook worden wel specerijen toegevoegd, zoals peper. Mosterdzaadjes zijn ongeveer 0,5 tot 1 mm groot. De scherpe smaak van mosterd ontstaat pas als bepaalde enzymen tijdens de bereiding van de mosterd, de mosterdolie omzetten. Daarvoor is ook de aanwezigheid van water nodig.
Inheems
De mosterdplant is inheems in Europa en dus was mosterd lange tijd de goedkoopste specerij. Vooral tijdens de Middeleeuwen nam de populariteit van mosterd een vlucht en werd Dijon het eerste Europese centrum voor commerciële mosterdproductie. Ook in andere Europese landen (Duitsland, Engeland en Zweden) begon men mosterd te produceren.
Soorten mosterd
Er zijn grofweg 3 soorten mosterd: gele mosterd (sinapsis alba), bruine mosterd (brassica juncea, ook wel sareptamosterd genoemd) en zwarte mosterd (brassica nigra). Zwarte mosterd is de meest scherpe van de drie.
Elke streek of stad kent een specifiek recept voor de bereiding ervan. Franse mosterd wordt hoofdzakelijk met bruin mosterdzaad gemaakt. Dat zie je duidelijk in mosterd uit Meaux die met grofgemalen zaden bereid wordt. Duitse mosterd wordt uit wit mosterdzaad vervaardigd en is lichtzoet van smaak.
De Britten zijn een beetje anders dan de rest, omdat zij mosterdpoeder prefereren. Dat is langer houdbaar en praktisch, omdat je er net zoveel mosterd mee maakt als je nodig hebt. Ook in België en Nederland worden verschillende soorten mosterd gemaakt.
Mosterdolie
Mosterdzaden bevatten ongeveer 30% etherische oliën, bomvol waardevolle omega-3 en 6 vetzuren. Deze olie zorgt ook voor de scherpe smaak van bijvoorbeeld mierikswortel en rucola. Hele mosterdzaden zijn geur- en smaakloos. Pas als de zaden gemalen worden en vermengd met een vloeistof komt de kenmerkende scherpe smaak van mosterd naar voren. Vlak na bereiding is die smaak nog verre van lekker. Mosterd is pas echt goed op smaak na ongeveer 6 tot 8 weken natuurlijke rijping. Door onze ambachtelijk productie, blijven alle etherische oliën intact en gaat er geen smaak verloren.
Abraham en mosterd
De oorsprong van de uitdrukking “Weten waar Abraham de mosterd haalt” ligt volgens meerdere wetenschappers en taalkundigen in het Oude Testament, Genesis 22-6, waar wordt verteld dat Abraham zijn zoon zou offeren op een vuur. Hij verzamelde mutsaards en “legde het hout op de schouders zijns zoons”. Mutsaard betekent ‘takkenbos’. Het woord zou vervormd zijn tot ‘mustaard’ en later tot ‘mostaard’. Uiteindelijk is het woord ‘mosterd’ geworden.
F.A. Stoett
De taalkundige F.A. Stoett (1863-1936) geloofde bovenstaande verklaring echter niet. Hij stelde:
“Ik stel mij het ontstaan dezer spreekwijze veel eenvoudiger voor en zie in Abraham den naam van een jongen of een man, wien ook, en vat mosterd in den letterlijken zin op. Dat dit toch uit mutsaard zou zijn verbasterd, is hierom reeds niet zeer waarschijnlijk, omdat in naburige Duitsche dialecten ook de spreekwijze voorkomt en ook daar van Abraham en van mosterd sprake is.”
De uitdrukking ‘weten waar Abraham de mosterd haalt’ kan volgens Stoett gewoon heel letterlijk genomen worden. Al in de zeventiende eeuw was ‘om mosterd gaan’ een gezegde om mee aan te duiden dat men een boodschap ging doen. Verder was Abraham een veelvoorkomende naam in die tijd. En daarna ook nog, denk aan Abraham Kuyper of aan de nog steeds populaire naam Bram.
Lees meer over de historiek van Abraham en mosterd.
Heb jij ook interessant nieuws, tips, weetjes, een inspirerend verhaal of een aanbieding? Stuur ons de link!
Bronnen: Startpagina.nl, Historiek.nl, Abrahams Mosterd Makerij
